Autonomías e caixas de aforro

Transcurrido máis dun ano e medio sen ver as caras, hoxe reúnense en La Moncloa o presidente do Goberno e o principal líder da oposición. Entre os temas que figuran na axenda do cumio encóntrase a reordenación do sistema financeiro, especialmente o do sector das caixas de aforro, algo que se considera da máxima importancia e urxencia. Por iso, tanto a Xunta coma a sociedade galega deben estar moi atentas non só aos grandes titulares, senón tamén á letra pequena dos posibles acordos que poidan producirse sobre esta materia, pois, como é evidente, o que aconteza hoxe en La Moncloa pode afectar decisivamente ao complicado proceso de fusión das nosas entidades financeiras e, polo tanto, ao noso futuro económico.

Como é ben coñecido, hai aproximadamente un ano o Banco de España, avalado polo Goberno e coa anuencia do PP, puxo en marcha un ambicioso proceso de reordenación das caixas de aforro co fin declarado de reducir as 45 caixas actualmente existentes a un número que podería oscilar entre sete e dez na primeira fase da operación. Pronto estiveron claros os obxectivos que se perseguían co agresivo plan do Banco de España. O primeiro consistía en subtraer as entidades de aforro da influencia dos poderes autonómicos. O segundo, abrir un proceso de progresiva privatización das caixas (bancarización), que representan o 50% do sistema financeiro. Por iso, dende o primeiro momento tanto o Banco de España coma o Goberno e o PP intentaron impulsar fusións interrexionais en detrimento das intrarrexionais.

Pero o proxecto fracasou tanto nos obxectivos perseguidos coma no tempo previsto para a súa consecución. E fracasou porque, unha vez máis, os promotores da iniciativa menosprezaron o peso que teñen na vida política, económica e social as autonomías. O Estado xa non pode ser gobernado sen ter en conta as comunidades autónomas, que dispoñen de institucións representativas propias, non dependentes do poder central, exercen competencias políticas e administrativas que inclúen o poder lexislativo sobre numerosas e importantes materias -entre elas as caixas de aforro-, xestionan máis do 30% dos recursos financeiros e dirixen case o 50% dos funcionarios do Estado.

No caso de Galicia, ademais de dispoñer dun importante poder político, a conciencia de país creceu exponencialmente e o autogoberno deixou de ser patrimonio de minorías ilustradas para ser asumido polo conxunto da cidadanía. En tales circunstancias enténdese perfectamente que a sociedade galega non estea disposta a perder o control sobre os centros de decisión das súas entidades financeiras. E o mesmo acontece con comunidades como Cataluña, o País Vasco ou Andalucía. Por iso, o Banco de España non foi capaz, polo menos de momento, de dobregar aos poderes autonómicos e impoñer o seu proxecto político.

A causa do conflito reside na pervivencia da vella cultura centralista en aberta contradición coa nova realidade institucional do país. Contradición que afecta de forma especial aos grandes partidos políticos, que cotiamente dan mostras da súa incapacidade para adaptarse á distribución territorial do poder que consagra a Constitución española.

Todo iso achega luz para entender os cambios de posición que experimentaron os principais actores que actúan neste proceso. Explica, dende logo, o cambio de estratexia de Fernández Ordóñez, que avala agora a fusión entre Caixa Galicia e Caixanova, da que era inimigo declarado. Explica tamén os vaivéns de Feijóo, que pasou de criticar calquera intento de interferir politicamente no sacrosanto mercado a poñerse á fronte da manifestación. E explica finalmente os bandazos e contradicións, que aínda colean, do PSdeG e do Goberno.

Non obstante, malia as rectificacións que se viron obrigados a realizar, non creo que o Goberno, o Banco de España ou a cúpula do PP renunciasen definitivamente aos seus obxectivos. Quizais só cambiasen de táctica, aceptando agora as fusións intrarrexionais que non puideron evitar para abordar posteriormente unha segunda fase de fusións interrexionais entre as entidades financeiras resultantes da primeira fase en curso. Por iso, analizar en detalle os acordos aos que hoxe poidan chegar Zapateiro e Rajoy sobre este asunto é moi importante para Galicia, sobre todo se se ten en conta que o acordo entre Caixa Galicia e Caixanova non culminou e aínda atravesa por numerosas dificultades.

Anxo Guerreiro

Fuente El País.